Oddychanie jest czymś tak naturalnym i oczywistym, że rzadko zastanawiamy się nad jego znaczeniem, a powinniśmy ponieważ jest ono podstawą prawidłowej wymowy. W czasie fonacji (mówienia) oddycha się ustami. Droga powietrza nabieranego ustami jest krótsza i możemy go nabrać więcej, co jest istotne przy mówieniu. W czasie snu, a także wtedy, gdy dzieci nie mówią powinny oddychać nosem. Droga powietrza przechodzącego przez nos jest dłuższa, powietrze oczyszcza się i ogrzewa.

Co dzieje się gdy dzieci podczas snu i milczenia oddychają ustami:

  • zimne i zanieczyszczone powietrze wpada bezpośrednio do jamy ustnej zwiększając ryzyko infekcji górnych dróg oddechowych, które są przyczyną częstych nieobecności na zajęciach w przedszkolu i szkole;
  • przy płytkim oddechu, przez usta, do mózgu dociera krew z małą zawartością tlenu, mózg jest gorzej dotleniony. W następstwie tego dzieci mają trudności w skupianiu uwagi, pamięcią i kłopoty z nauką;
  • wyłączenie nosa jako drogi oddechowej , a tym samym utrzymujące się niefizjologiczne położenie żuchwy (jama ustna jest otwarta czyli żuchwa obniżona) powoduje zwiotczenie jej mięśni co z kolei powoduje jej wysunięcie do przodu .i powstawanie zgryzów krzyżowych. Charakteryzują się one tym, że część zębów dolnych pokrywa zęby górne oraz występuje zaburzenie linii pośrodkowej dolnego łuku zębowego w stosunku do górnego. Na skutek tego możemy również zaobserwować zmiany w rysach twarzy tj. lekkie spłaszczenie wargi górnej lub zapadnięcie policzka po stronie zgryzu krzyżowego;
  • dzieci mogą mieć problemy ze słuchem , ponieważ nieprawidłowe ułożenie kości żuchwy w stawie skroniowo–żuchwowym może powodować ucisk na znajdujący się w jej pobliżu otwór słuchowy i w konsekwencji gorsze słyszenie;
  • nieprawidłowe oddychanie przez usta, powoduje , że powietrze przepływa ponad językiem utrudnia właściwą pionizację języka, w konsekwencji dziecko ma problemy z opanowaniem dźwięków mowy wymagających pionizacji ( unoszenia) języka np. sz, ż, cz, dź, l, r .

Zwracajmy więc uwagę jak nasze pociechy oddychają, aby zaoszczędzić im w przyszłości problemów, których przecież można uniknąć.

Oto kilka ćwiczeń oddechowych, których celem jest wydłużenie fazy wydechu i wdechu oraz utrwalenie prawidłowych nawyków oddychania.

Ćwiczenia powinny być wykonywane systematycznie, raz dziennie, nie dłużej niż trzy minuty.

  1. nasza buzia jest balonikiem, z którego wypuszczamy powietrze (długi dźwięk sssss)
  2. naśladujemy lokomotywę oddającą nadmiar pary (przedłużamy dźwięk szszszszsz)
  3. dmuchamy na zawieszone na nitkach papierowe zabawki (dmuchnij na nie mocno żeby fruwały)
  4. masz na stole rozsypane liście (rozdmuchaj je we wszystkie strony)
  5. zbuduj z klocków bramkę i wprowadź do niej – dmuchając przez słomkę papierową piłeczkę
  6. siadamy wygodnie na krześle, ręce kładziemy na udach, robiąc wdech nosem zaciskamy dłonie w pięści, przy wydechu powietrza ustami rozluźniamy dłonie

Anna Kucharska

logopeda, neurologopeda

Dlaczego oddychanie nosem jest ważne?